«Ақ жолда» өткен жиында медициналық сақтандыру Қорының жұмысы сынға алынды

«Ақ жолда» өткен жиында медициналық сақтандыру Қорының жұмысы сынға алынды

15 маусым 2023 жыл, "Ақ жол" демократиялық партиясының баспасөз қызметі

Кеше «Ақ жол» демпартиясының кеңсесінде Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының қызметі талқыланып, оған ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының төрағасы С.Ахметов, Денсаулық сақтау, Қаржы министрлігі, жекеменшік медициналық клиникалардың және олардың салалық бірлестіктерінің басшылары – Л.Ишбаев (Medical Management Group), Қ.Әшіров (UMC Корпоративтік қоры), Б.Қалдыбекова (Медикер Астана), Е.Ысқақов (Травматология және ортопедия ҒЗИ) және т.б., барлығы 100-ден астам медициналық қауымдастықтың өкілдері қатысты.

С.Ахметовтың Қордың проблемалары мен перспективалары туралы баяндамасынан кейін Л.Ишбаева (Медициналық менеджмент тобы) 2023 жылға арналған медициналық қызметтерді сатып алу жоспарының орындалуы туралы мәліметтерді келтіріп, оларды жеке клиникаларға қатысты дискриминация ретінде бағалады. Мәселен, 2023 жылдың бірінші тоқсанында емханаларға орындалған қызметтер үшін 108 миллиард теңгеден астам қаржы төленбеген, ГОБМП қаржыландыру 77%-ға, МӘМС қаржыландыру 64%-ға орындалды.

«Бақылау мәселесі цифрландыру арқылы шешіледі, біз Электрондық медицина қауымдастығы ретінде бұл мәселеде, әсіресе ДДҰ-ның тиісті ұсыныстары болғандықтан, сізге көмектесуге дайынбыз», - деді Лейла Ишбаева.

Баяндамаға қатысты «Медикер Астана» ЖШС директоры Ботагөз Қалдыбекова да өз пікірін білдірді.

«Біз қазір БМСК мен амбулаторлық-емханалық қызметтердің диспетчерге айналғанына тап болдық. Олар енді тек медициналық профилактикалық іс-шаралармен, емдеумен, ұсыныстармен ғана айналысып қоймайды, сонымен қатар жауапты және барлық медициналық құрылымдардың медициналық қызметін бақылайтын барша қызметкерлердің функциясын орындауға міндетті. Денсаулық сақтау министрлігі де, ақпараттық жүйелер де, оның ішінде ӘМСҚ. Сонымен қатар БМСК балалар патронажы, скринингтік тексерулер, оқушыларды, студенттерді, сондай-ақ жас өндіріс қызметкерлерін кәсіби тексеруден өткізеді. Оған қоса, қазір онкологиялық қызмет толықтай сеніп тапсырылған. Бұл үлкен тізімді жалғастыра беруге болады.

Медицинада 28 жыл жұмыс істей отырып, ӘМСҚ медицина қауымынан, дәрігерлерден алшақтап кеткенін атап өте аламын. Сіздер жазалаушы органға айналдыңыздар. Айыппұлдар жылдан жылға өсіп келеді: егер алдыңғы 2020-2021 жылдары 2-3 айыппұл өлшемдері болса, оны түсіндік. Бұл сапаны бақылау, бұл диагностикалық және емдеу хаттамасына сәйкестік.

Бірақ бүгінде түшкіргеніңіз үшін де, мерзімдер мен есеп беру деректері үшін, жұма күні айтылып,екі күнде түзетілуі керек ескертулер үшін, демалыс күндері түзетулерді қабылдамайтындығыңызға қарамастан айыппұл салынады. Тек себеп іздейсіздер.

Бірақ дәрігерлер бюрократиямен айналыспай, адамдарды емдеуі керек және сол үшін айыппұл арқалайды. Ал сол үшін білікті мамандар кетіп жатыр. Қорда немқұрайлы есепшілер емес, біздің алаңдаушылығымыз бен жауапкершілігімізді түсінетін дәрігерлер жұмыс істеуі керек». 

Лейла Дайырбаева (Медициналық қауымдастық) Қор жұмысындағы мүдделер қақтығысына назар аударды: ол әрі тапсырыс беруші, әрі бақылаушы болып табылады, ақшаны үлестіріп, көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылайды. Оның пікірінше (басқа клиникалар қолдаған) Қорға есеп бермейтін, тәуелсіз сапа бағалауы қажет.

Ержан Ысқақов (Травматология және ортопедия ғылыми-зерттеу институты) қаржыландыру емдеудің ұзақтығы мен процедуралары Қор белгілеген шектен шығып кететін, бірақ пациенттер үшін өте маңызды жағдайларды есепке алмайтынын атап өтті: мысалы, жазатайым оқиғалардан кейінгі полижарақаттар кезінде науқасқа бірқатар операциялар қажет болғанда. Бұл мәселені әр облыстың (Алматы, Ақтөбе, Қарағанды) онкологтары, кардиологтары растады.

Талқылауға қатысқан жұмыс берушілер (Марина Лаптева, қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының қауымдастығы) Қордың бюджеті мен қаржылық ағындарын жария ету, сондай-ақ әрбір қатысушының жеке жинақтарын сақтау қажеттілігін сөз етті: «Менің есептеуім бойынша, жыл соңында менің қызметкерлерімде бір жарым миллион теңгедей болуы керек еді. Бірақ емханаға жүгінген кезде, қарапайым сынақтардан басқа, бәрі ақылы боп шықты. Олардың төлемдері қайда кетіп жатыр? Оған қоса, біз салық та төлейміз, одан да мемлекет осы қорға бөледі. Аудит жасап, жылдар бойы жиналған ақшамыздың қайда жұмсалғанын тексеруіміз керек».

Ол сондай-ақ кезек пен бюрократияға наразылық білдірді: «Терапевт қабылдау бөлмесіне айналды. Науқастарды емдеудің орнына, кімнің қай маманға бару керектігін айтып отырады, бірақ халық қай жері ауыратынын онсыз да біледі. Және бағыт алу үшін ғана ұзын-сонар кезекке тұрады».

Қор төрағасы Сәбит Ахметов елімізде 3,5 миллион азамат төлемақы төлеуші емес екенін, бірақ төтенше жағдайда оларға да Қордың жалпы қаражаты есебінен медициналық көмек көрсетілетінін айтты. - Ал, жалпы алғанда, төлемейтіндер мәселесі мен клиникалардың соманы асыра көтеруін тек процесті толық цифрландыру арқылы шешуге болады.

Бұл ретте ол жекеменшік клиникалардың шынымен де мемлекеттік емханаларға қарағанда тиімдірек жұмыс істейтініне назар аударды: «Мемлекеттік емханаларда жыл сайын кредиторлық берешектің өсуі байқалады. Бұл ретте бас дәрігерлердің әдемі кабинеттері, жиһаздары, көліктері бар. Түскен қаражаттың 80 пайызы еңбекақы қорына түседі. Ал жекеменшік емханалар аста-төк өмір сүрмей, өздері жаңа ғимараттар салып, оларды құрал-жабдықтармен жабдықтайды... Бірақ олардың қызметтері үшін де артық төлемдер бар».

Талқылауды қорытындылай келе, Азат Перуашев «Ақ жол» демпартиясының медициналық сақтандыру жүйесіне қатысты ұстанымын еске салды: «Біздің саяси бағдарламамызда Әлеуметтік және медициналық сақтандыру қорының жұмысы нақты салымшыларға байланысты болуы және әрбір азаматтың ӘМСҚ-та жеке шоты болып, соған төлемдер түсіп, салымшының рұқсатымен ғана өзі немесе оның туыстарының емделуіне сол шоттан ақша ұсталуы керек. Сонда адам емхана мен дәрігерді өзі таңдайды, ал сапасыз емделген жағдайда мұндай қызметтерді төлеуден бас тарта алады.

Сонда қызметкерлер өз міндеттеріне ұқыптылықпен қарайды, ал медицина қызметкерлері қажырлы еңбегінің арқасында лайықты жалақы алады. Нарықтық сақтандыру медицинасы деген осы. «Ақша науқастың соңынан ереді» – Қорды құру кезінде осындай міндет қойылған болатын, өкінішке орай, бұл қағиданың жүзеге аспағанына бүгін тағы бір мәрте көз жеткізіп отырмыз.

Қордың жаңа басшылығы айтылған ескертулер мен ұсыныстарды ескереді деп күтеміз. Жай ғана назар аударып қоймай, қажетті шешімдерді әзірлеуге кірісу керек. Мәселені талқылаудың басында ғана тұрмыз деп ойлаймын. Осы кездесуге бастамашы болған Сәбит Ахметовке алғыс айтамын. Осы кездесудің нәтижесінде Қордың жаңа бағдарламасын дайындай аласыз деп үміттенеміз. Біз алдағы уақытта да кездесіп, мәселені талқылауға жеке емханалар мен бизнесті шақыруға дайынбыз. Сақтандыру – нарық құралы, бірақ медициналық сақтандыру бүгінде салық ретінде қабылданады: төлейтіндерден алынады, барлығына таратылады.

Мемлекет әлеуметтік осал топтарға қаржы бөледі, бұл қаражат кәсіпкерлерден түсетін салықтан құралады. Ал сақтандыру медицинасында, Қорда персонификация, инвестициялық табыстылық, ашықтық болуы керек. «Ақ жол» партиясы міндетті жарналары бар осындай барлық қорлардың бюджеттері мен есептерін парламенттік бекітуді енгізуді көптен бері ұсынып келеді.

Бірақ бүгінгі кездесу де қоғамға ашықтыққа жасалған қадам. Тек сынап қана қоймай, қажет жерде көмектесетін боламыз».