18
Қантар
«Ақ жол» демпартиясы Шымкенттік салық қызметкерлерін бизнеске заңсыз талаптар қолданды деп айыптады
ҚР Бас прокуроры
Б. Асыловқа
ҚР Вице-премьері
Е. Жамаубаевқа
2022 жылдың 7 желтоқсанында «Ақ жол» фракциясы сіздің атыңызға «Төлемдер
және төлем жүйелері туралы» ҚР Заңының 25-бабының және ӘҚБтК-нің 266-бабының
нормаларын заңды түсіндіруді және қолдануды қамтамасыз ету туралы депутаттық
сауал жолдады. Оған кәсіпкерлердің мемлекеттік кірістер органдары тарапынан
олардың құқықтарын бұзу фактілері бойынша көптеген өтініштері негіз болды.
Келіп түскен өтініштерге сәйкес, мемлекеттік кірістер органдары
қызметкерлерінің субъективті пікірі бойынша кәсіпкерлер тауарлар мен
қызметтердің гетерогенділігіне және жасасу кезеңдеріне қарамастан, бір
субъектілер арасында бірнеше мәмілелерді әдейі жасайды.
Бас прокуратураның жауабында 55 жағдай бойынша Шымкент қаласының
мемлекеттік кірістер органдары ескіру мерзімін ескермей, бизнес субъектілерін
негізсіз жауапкершілікке тартқаны және қазіргі уақытта мемлекеттік кірістер
органдарының заңсыз қаулыларын жою жөнінде шаралар қолданылып жатқаны атап
өтілді. «Ақ жол» ҚДП прокуратура органдарының кәсіпкерлердің заңды құқықтарын
қорғау бойынша атқарған жұмыстары үшін алғысын білдіреді.
Сонымен қатар, сіздің ведомстволарыңыз ұсынған жауаптардан салық органдары
заң шеңберінде әрекет еткені және істерді қозғау үшін негіздеме "мәмілені
бөлшектеу" деп аталатын 1 000 АЕК-тен аз сомаға бірнеше шарттармен және
қолма-қол нысанда бір мәмілені ресімдеу фактілерін тексеру мәніне электрондық
шот-фактураларға қандай да бір талдаудың болуы болып табылады. Мұндай талдау
қалай және қандай әдіспен жүргізілетіні белгісіз. Тек тексерушінің қалауы
бойынша жасалады деп күдіктену ғана қалады.
Біздің қолданыстағы заңнамамен белгілі бір салық кезеңіндегі мәмілелер саны
шектелмейді және Салық кодексінде де, ҚР азаматтық заңнамасында да «бөлшек
мәмілелер» ұғымы жоқ, мемлекеттік органдардың жауаптарында еленбейді деген
дәлелдеріміз бар.
Бірақ нақтырақ келер болсақ: неліктен салық органдары заңмен белгіленбеген
ұғымдарды өз бетінше қолданады және талаптарды енгізеді?
«Ақ жол» фракциясы мұндай жорықтарды озбырлық және қызметтік міндеттерін
асыра пайдалану деп санайды.
Мысалы, тапсырыс берушіге өндіріс процесі үшін қандай да бір тауарлар
қажет. Оларға деген қажеттілік бірден пайда болуы екі талай, тек нақты шығындар
пайда болғанда ғана анықталуы мүмкін. Сонымен, неге тапсырыс беруші оларды
қажет болған жағдайда сатып алмасқа? Неліктен ол материалдарды үш жыл бұрын
жинамай, тұрақты серіктесінен сатып алмайды? Мұндай операцияларға заңнамамен
ешқандай тыйым салынбаған. Бірақ бүгінде салық салушылар дәл осылай ойлайды:
егер кәсіпкер ескіру мерзімі ішінде (яғни, 3 жыл), тіпті сол жеткізушіден бір
тауар сатып алса, онда бұл бір «бөлшек» мәміле.
Кешіріңіз, кез-келген өндірісте үнемі сатып алынатын материалдар бар.
Құрылыста - шегелер, тігін ісінде - түймелер және т.б. және көбінесе олар бір
сенімді жеткізушіден сатып алынады. Бір-үш жылдан кейін сізге қажет өнім үшін
ақшаны «мұздату» - бизнес үшін шығын келтіреді, әсіресе бұл көбінесе жұмыс
істеуі керек несиелік қаражат болып табылғанда.
Осыған байланысты, «Ақ жол» ҚДП мемлекеттік органдардың біздің сауалымызға
берген жауаптарын нәтижесіз деп санайды, өйткені мәмілелер жасалған кезең
тауарларды, қызметтерді, жұмыстарды сатып алу қажеттілігіне байланысты және осы
құқықты іске асыру заңмен қорғалады.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде «Ақ жол» фракциясы келесілерді талап
етеді:
1) заңда «мәмілелер мен төлемдерді бөлшектеу» ұғымын нақты нақтылау және
осындай сатып алуды біртекті деп тану тетігін егжей-тегжейлі белгілеу, атап
айтқанда-бір жеткізушімен біртекті мәмілелер, мысалы, жұмыс аптасы ішінде бір «ұсақтау»
мәмілесі болып саналатын мерзімді айқындау.
2) сондай-ақ ӘҚБтК-нің 266-бабы бойынша қозғалған істерді жүргізуді
жоғарыда аталған мәселе заңнамалық реттелген сәтке дейін тоқтата тұру қажет.
Сонымен қатар, біз Шымкент қаласы кәсіпкерлерінің өтініші бойынша сыбайлас
жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігіне материалдар жолдағанымызды хабарлаймыз.
Олардың ақпараты бойынша, МКД қызметкерлерінің әкімшілік айыппұлға ұшыраған салық төлеушілерді анықтау процесі таңдамалы сипатқа ие, салық құқық бұзушылықтарын тіркеуді бұзуда орын алады, бұл біздің ойымызша, сыбайлас жемқорлықтың бар екендігін көрсетеді.
Құрметпен,
«Ақ жол» ҚДП фракциясының депутаттары
