18
Қантар
«Ақ жол»: Қазақстандықтар электр энергиясы үшін жылына 2 трлн теңгеге дейін артық төлейді
ҚР Премьер-Министрі
А.Ә. Смайыловқа
ҚР Бас прокуроры
Б. Асыловқа
Елдің энергетикалық
объектілеріндегі төтенше жағдайлардың жиілеуіне байланысты «Ақ жол» ҚДП
депутаттық фракциясы 2022 жылы 30 қараша мен 21 желтоқсанда осы салада тәртіп
орнатуды талап ете отырып, депутаттық сауалдар жолдады.
Айта кетейік, біз
Екібастұз ЖЭО-дағы апатқа да, жалпы энергия саласын олигополиялармен
монополиялауға да қатысты мәселелерді көтерген болатынбыз. Атап айтқанда,
Екібастұз ГРЭС-1 электр энергиясын «АВ ENERGO» ЖШС көтерме делдалына
кВт/сағатына 7,4 теңгеге қандай негізде береді деген сұрақ көтерілді, ол өз кезегінде оны
түпкілікті тұтынушы – заңды тұлғаларға неліктен 44 теңге құнымен сатады?
Бұл тақырып бұқаралық
ақпарат құралдарында кең резонанс тудырып, жаңа мәліметтер ашыла бастады.
Мәселен, биылғы жылдың басында Қарағанды
облысындағы «Абай ауданының орталық аудандық ауруханасы» КМК электр энергиясын
беру/бөлу бойынша қызметтерге кВт/сағатына 80,68 теңге есебінен келісімшарт
жасасты, бұл жеке және мемлекеттік тұтыну бағасынан бірнеше есе жоғары.
Айта кету керек, электр
энергиясын өндірудің технологиялық тізбегін құрайтын барлық кәсіпорындар -
көмірді ГРЭС-ке өндіру және жеткізу, электр энергиясын тасымалдау –
«Самұрық-Қазына» мен оның еншілес ұйымдарына, яғни мемлекетке тиесілі.
Сонымен қатар, барлық
пайда ұлттық компанияларда емес, «AB ENERGO» сияқты шағын кеңселерде
орналасады, олардың мүліктерінен тек жиһаз, кеңсе жабдықтары және
қызметкерлердің шағын штаты бар. Алайда, осындай «кеңселердің» болуына
байланысты қазақстандықтар және барлық деңгейдегі бюджеттер электр энергиясы
үшін жылына бір-екі триллион теңгеден артық төлейді.
Шындығында,
рентабельділік бойынша электр энергиясын алыпсатарлық бизнесі есірткі,
қару-жарақ саудасын, құл саудасын және басқа да қылмыстық бизнесті артта
қалдырады.
Мен осы алыпсатарлық
фирмалардың құрылтайшылары мен иелерін ерекше атап өткім келеді.
Сонымен, «AB ENERGO»
ЖШС-нің бас құрылтайшысы ықпалды ресейлік олигархқа тиесілі BUSINESS SOLUTIONS «GARANT»
LIMITED компаниясы болып табылады. Екібастұз МАЭС үшін көмір жеткізу бойынша
логистикамен айналысатын «ЛогоТрансЭнерго» ЖШС құрылтайшылардың осындай
құрамына ие.
Осылайша, төмен
тарифтерге байланысты хош иісті заттармен дем алатын қазақстандық кәсіпорындар
электр энергиясын өндіреді, ал оны сатудан түскен пайданың алпауыт үлесі жеке
шетелдік фирмалардың иесінде.
Сонымен қатар, басылымда
adata.kz сайтына сілтеме бар, онда түрлі
компаниялардың зейнетақы аударымдарын көруге болады. Ең өрескел бағалау бойынша
алыпсатар фирмалар қызметкерлерінің орташа айлық жалақысы 6-дан 10 миллион
теңгеге дейін, ал ресми статистика қарапайым қазақстандықтың орташа орташа
жалақысын 196 мың теңге деп оптимистік түрде көрсетеді.
Жоғарыда аталған факт -
бұл бүкіл ел экономикасында ондаған адам жинай алатын бір компанияның мысалында
ғана.
Сонымен қатар, бір жыл
бұрын Мемлекет басшысы Үкіметтің кеңейтілген отырысында түрлі делдалдардың
комиссиялары мен тарифтері туралы айта отырып, мемлекеттік органдар көбінесе
қоғамның емес, жекелеген компаниялардың мүдделерін басшылыққа алатынын атап
өтті.
Қазақстандықтар өздеріне
жұмсай алатын қаражат осындай компаниялардың қалтасына түседі.
Сондықтан Үкіметке осы
мәселеге аса маңызды назар аудару және оларды түзету үшін нақты шешімдер ұсына
отырып, осындай әрбір жағдайды түсіну тапсырылды.
Баяндалғанға байланысты «Ақ
жол» ҚДП депутаттық фракциясы келесілерді сұрайды:
1. Мемлекет басшысының жоғарыда
көрсетілген тапсырмасының орындалу барысы туралы ақпарат беру.
2. «AB ENERGO» ЖШС-не
қатысты нақты жағдайды анықтау.
3. Ел экономикасының
барлық салаларында осындай «бір күндік фирмаларды» анықтау үшін тексеру
жүргізу.
Құрметпен,
«Ақ жол» ҚДП фракциясының
депутаттары
