11
Маусым

11.06.2025

«Ақ жол» ЖІӨ-мен қатар, Үкімет саясатының нәтижелілігін бағалау кезінде экономиканың күрделілігі Индексін (ЕСІ) қолдануды ұсынды

ҚР Премьер-министрі

О.А. Бектеновке

Қазақстан ағымдағы онжылдықта ECI халықаралық экологиялық күрделілік индексінде (Гарвард университетінің Даму зертханасы әзірлейтін) 19 позицияға ілгерілеп, айтарлықтай жоғарылады.

ECI – бұл елдің кадрларының құзыреттілігін, өнеркәсіптік даму деңгейін және оның әртараптандырылу дәрежесін көрсететін технологиялық күрделі өнім шығару мүмкіндігінің көрсеткіші.

Өндірістің сандық көлемін көрсететін ЖІӨ-ден айырмашылығы, ECI ұлттық экономиканың сапалық құрылымы мен оны жаңғыртудың нақты нәтижелерін көрсетеді.

Жақында Economykz кәсіби телеграм-арнасы (https://t.me/Economykz_org/3840 ) Қазақстан жаңа технологиялық өнімдерді игеру қарқынын бәсеңдетіп, аталмыш рейтингте 80-орыннан 89-ға төмендегені туралы ақпаратты жариялады.

Орталық Азия аймағындағы басқа елдер 8-ден 13-позицияға дейін өсімге қол жеткізіп, рейтингте Қазақстанды шамамен 14-ке, ал кей жерлерде 26 сатыға басып озған көршілеріміздің тұрақты өсуі аясында экономикалық күрделіліктегі артта қалуымыз әсіресе айқын көрінеді.

Экономиканың күрделілігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі мемлекет соңғы 15 жыл ішінде өндірмеген және экспорттамаған, бірақ күрделілігі жоғары (1,0-ден астам) жаңа тауарлардың игерілуі болып табылады. Бұл «инновациялық индикаторлардың» бір түрі.

Мәселен, егер 2008 жылдан бері Қазақстан жалпы құны $1,23 млрд (жан басына шаққанда $62) болатын және экспорттың тек 1%-ын құрайтын небәрі 18 жаңа өнім қосса, бір көршіміз осы кезеңде 68 жаңа өнімді (2,14 млрд; жан басына шаққанда 59 доллар және экспорттың 8%) игерді және т.б.

Осы орайда, Президент Қ. Тоқаев әрдайым экономиканың өнеркәсіптік базасын дамытып, өндірістік қайта бөлуді тереңдету тапсырмаларын алға қояды, мұның басты көрсеткіші жоғарыда аталған экономикалық күрделілік индексі болып табылады.

Осыған байланысты, «Ақ жол» депутаттық фракциясы сұрайды:

– Президент Қ.Тоқаевтың ұлттық экономиканың өндірістік негізін құру туралы тапсырмасы қалай орындалып жатыр?

Осыған байланысты, технологиялық жүйе мен экономикалық құрылымды одан күрделірек қайта бөлуге ауыстыру қажеттілігі ескеріліп отыр ма?

– Жақында жалпы сомасы 16 триллион теңгеден асатын 15 ірі инвестициялық жоба жүзеге асырылатыны хабарланды. Оларды жүзеге асыру барысында жаңа технологиялық күрделі тауарларды әзірлеу көзделеді ме және нақты қайсысы?

Бұл жобалар еліміздің экономикасының күрделілігіне, яғни технологиялық құрылымын өзгертуге әсер ете ала ма?

– «Самұрық-Қазына» қоры, ұлттық компаниялар және олардың еншілес ұйымдары жүзеге асыратын жобаларды таңдауда технологиялық күрделілік критерийі қолданылады ма?

Соңғы 5 жылда Қор бұл салада қандай нақты нәтижелерге қол жеткізді және олар елдің бүкіл экономикасының құрылымына қалай әсер етті?

– Таяу жылдары күрделілігі жоғары қандай жаңа өнімдерді әзірлеу жоспарлануда? Жалпы, Үкімет кәсіпорындарды қолдау шараларын және жалпы өнеркәсіптік саясатты әзірлеу кезінде осындай басымдық пен өлшемді басты назарға ала ма?

Құрметпен,

«Ақ жол» фракциясының депутаттары

А.Перуашев

Д.Еспаева

Е.Барлыбаев

К.Иса

С.Ерубаев

Е.Бейсенбаев