Ақжол Демпартиясының орталық кеңсесінде «Қазақстан Республикасында пилотсыз авиациялық жүйелерді дамыту» тақырыбында дөңгелек үстел өтті

Ақжол Демпартиясының орталық кеңсесінде «Қазақстан Республикасында пилотсыз авиациялық жүйелерді дамыту» тақырыбында дөңгелек үстел өтті

https://t.me/peruash/14581 

Кеше «Ақ жол» демпартиясының Орталық офисінде бизнес және мемлекеттік органдармен бірге пилотсыз авиациялық жүйелерді дамыту мәселесін талқыладық. Бұл саланың алдында тұрған негізгі міндеттерді «БАС құзыреттілік орталығы» ЖШС директоры Абзал Ерубаев (дрон операторларын оқыту); «GEO-ID» ЖШС директоры Нұрлан Кемербаев (геодезиялық өлшеулер және мониторинг); «BET SKY» ЖШС бас директорының орынбасары Ермек Саркенов (пилотсыз ұшу аппараттарын өндіру); ERG пилотсыз зерттеу қызметінің басшысы Алмат Уахитов (геологиялық барлау, карьерлерді жобалау және техникалық қызмет көрсету); ҚР Қорғаныс министрлігінің Әскери-техникалық мектептерінің басшысы Александр Степаненко және басқалар атап өтті.

Ауыл шаруашылығы, тау-кен өндіру, қызмет көрсету және көлік компаниялары, жол қозғалысын бақылау және қоғамдық тәртіп үшін қажетті жабдықтар мен кадрларға деген экономикалық қажеттіліктің артуы атап өтілді. Жолаушылар әуе тасымалында (Алатау-сити мысал негізінде), туризмде және креативті индустрияда пилотсыз жүйелерді енгізу перспективалары, сондай-ақ осыған байланысты туындайтын қауіпсіздік және реттеу мәселелері талқыланды. 2020 жылдан бастап мемлекет тарапынан осы сектордың құқықтық-нормативтік базасы жасалды.

А.Ерубаевтың айтуынша, қазіргі уақытта Қазақстанда 10 000-нан астам дрон пайдаланылуда, ал тек 1000-ға жуық оператор сертификатталған оқудан өткен. Дрондарды, тіпті жеке мақсаттарда да кеңінен пайдалану авиация (төмен биіктік аймақтарында), электр желілері, өнеркәсіптік және тұрғын үй нысандары қауіпсіздігі үшін қатер төндіреді. Сонымен қатар, жастар бұл салаға белсенді қызығушылық танытуда, оқытуға деген сұраныс бар, бұл білім беру, ауыл шаруашылығы, су ресурстары, өнеркәсіп және құрылыс, энергетика, мәдениет және спорт, цифрлық даму министрліктерінің және Ішкі істер министрліктері секілді тиісті ведомстволар тарапынан қаржыландырудың жетіспеушілігімен шектеледі.

Өз кезегінде мемлекеттік органдардың, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының өкілдері БПЛА секторын дамытуға және сертификаттау орталықтарымен ынтымақтастық орнатуға қызығушылықтарын растады, бірақ олардың жеткіліксіздігін (тек үшеуін) және оқытудың жоғары құнын (санаттар бойынша 300 000-500 000 теңгеден 800 000-1 200 000 теңгеге дейін) атап өтті. Осыған байланысты, ҚР Авиация әкімшілігіне оқу орталықтарына қойылатын бюрократиялық талаптарды азайту бойынша ұсыныстар жасалды, бұл нарықтағы бәсекелестікті арттырып, оқыту құнын азайтар еді.

Авиация әкімшілігінің пилотсыз жүйелер департаментінің директоры, бас авиация инспекторы Владимир Кошманов қауіпсіздіктің негізгі басымдық екенін және оқыту талаптарын төмендету мүмкін еместігін айтты. Дегенмен, әріптестері дрон нұсқаушыларының жоғары авиациялық білімі болуы керек деген талапты мысал ретінде келтірді. Алайда, Боинг ұшқыштарын оқыту жоғары білім беру жүйесінен тыс, бір-екі жылдық курстарда өтетін кезде, бұл сөзсіз шамадан тыс талап.

Ауыл шаруашылығы министрлігінің өкілдері және БПЛА өндірушілері Қытайдан келетін аппараттар мен олардың қосалқы бөлшектерін жеткізуге технологиялық тәуелділік мәселесін көтерді. Ауыл шаруашылығы министрлігінің агро секторда БПЛА пайдалануды кеңейту жоспарларына қарамастан, дрондарды жөндеу үшін оларды Қытайға тасымалдау қажет, ал мұндай тасымалдауға қажетті лицензияларды алу үш айға дейін уақыт кетуі мүмкін. Бұл жөндеу уақытымен бірге далалық жұмыстар қызып тұрған кезінде дрондардың жұмысының бұзылуына әкеледі. Сонымен қатар, қайталама санкциялар қаупіне байланысты қытайлық қосалқы бөлшектер өндірушілері Қазақстанға жеткізілімдерді өз өнімдерінің санкцияланған Ресейге қайта экспортталу қаупі ретінде қарастырады, бұл GPS модульдері сияқты маңызды компоненттерді алуда қиындықтарға әкеледі.

Сала басшылары дрон ұшуларына рұқсат алудың күрделілігін және рәсімдердің әртүрлі органдар арасындағы бөлшектенген сипатын атап өтті. Осыған байланысты уәкілетті органмен өзара әрекеттесу үшін бірыңғай цифрлық платформа құру ұсынылды. 

«Ақ жол» демпартиясының Мәжілістегі депутаты Олжас Нұралдинов рұқсат етілмеген БПЛА-ны мәжбүрлі түрде қондыру не атып түсіру мәселесін көтерді.

Осыған байланысты Қорғаныс министрінің орынбасары, генерал Қайрат Садықов елдің батыс бөлігінде белгісіз дрондардың құлауы жағдайларын сипаттап, Қазақстанның әуе кеңістігін қорғау шаралары туралы хабарлады. Отандық дронға қарсы әзірлемелерге қатысты (депутат атап өткендей), оларды сынақтан өткізуге дайын екендігі, сондай-ақ өндіріс пен пайдалану құнын ескеру қажеттілігі атап өтілді.

«Ақ жол» демпартиясының Мәжілістегі депутаты Серік Ерубаев балама ретінде әскери қызметке жарамды жас жігіттердің жартысынан азы ғана шақырылатынын, бірақ олардың айтарлықтай бөлігі компьютерлік ойындарға қызығушылық танытатынын атап өтті.

Осыған байланысты, ол әскери қызметке шақырылмағандар үшін бүгінде өндірістік процестерге пилотсыз технологияларды (тек ұшатын ғана емес) белсенді түрде енгізіп жатқан өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында жұмыс істеу үшін міндетті түрде дронды басқаруға оқытуды (өз есебінен) енгізуді ұсынды.

Талқылау қорытындысы бойынша партияның төрағасы заң қызметіне Үкіметке кадрларды дайындау және экономиканың осы секторын реттеу бойынша қажетті ұсыныстар дайындауды тапсырды. Сондай-ақ, кейбір мәселелерді анықтау үшін БПЛА операторларын сертификаттау орталығы мен отандық дрон шығаратын кәсіпорынның жұмыстарымен танысып қайтуға келісті.